Người già ăn uống hay bị sặc, đó là hiện trạng không ai muốn vì có thể gây nguy hiểm trực tiếp đến tính mạng. Vậy bạn đã biết rõ tác hại cũng như cách xử lý cần thiết khi gặp tình huống như trên? Hãy cùng tìm hiểu vấn đề này ngay sau đây nhé!

Hiện tượng người già ăn uống hay bị sặc

Ăn uống hay bị sặc là hiện tượng thường gặp phải ở người cao tuổi. Dưới góc nhìn y khoa, hiện tượng này được gọi tên là viêm phổi hít phải (hay viêm phổi sặc). Viêm phổi do rối loạn nuốt là tình trạng phổi bị viêm nhiễm do hít phải các chất “ngoại lai” từ hầu họng xuống hoặc từ dạ dày - thực quản trào ngược vào phổi. Các chất “ngoại lai” này có thể là nước bọt, đờm dãi, các dịch tiết hầu họng, thức ăn, nước uống và dịch vị (nếu bệnh nhân bị hội chứng trào ngược).

Viêm phổi do rối loạn nuốt được chia làm hai nhóm chính: viêm phổi với các tổn thương chủ yếu do dịch vị trào ngược hay còn được gọi là hội chứng Mendelson và viêm phổi do sặc thức ăn, dịch tiết hầu họng... thường có nhiễm khuẩn kèm theo (loại viêm phổi này hay gặp ở người già).

Người cao tuổi ăn uống thường hay bị sặc. (Ảnh: Internet)

Viêm phổi hít phải: Tác hại “ghê gớm” của việc người già bị sặc khi ăn uống

Viêm phổi do rối loạn nuốt có nguyên nhân chủ yếu là do những “dị vật” nước bọt, mẩu thức ăn, đờm dãi, dịch vị trào ngược... rơi vào trong phổi. Các loại “dị vật” này sẽ gây nên các phản ứng viêm cũng như tạo tiền đề cho vi khuẩn xâm nhập phổi.

Nhiễm khuẩn khi bị sặc thức ăn, nước bọt, dịch tiết hầu họng... gần như là chắc chắn do trong nước bọt, dịch hầu họng đã có một số lượng đáng kể vi khuẩn sinh sống và thức ăn, nước uống cũng không phải hoàn toàn “vô khuẩn”. Thêm nữa, khi lọt vào phổi, các loại “dị vật” này sẽ làm phổi tổn thương thông qua các phản ứng viêm nhiễm và đây là điều kiện lý tưởng cho vi khuẩn phát triển.

Ho dữ dội là một trong những triệu chứng điển hình khi người già ăn uống bị sặc. (Ảnh: Internet)

Biểu hiện của viêm phổi do rối loạn nuốt bao gồm các triệu chứng từ nhẹ đến nặng như ho nhiều. Ho, sặc xuất hiện sau khi nuốt nước bọt, trong khi đang ăn uống. Nhiều trường hợp rối loạn nuốt nặng nên bệnh nhân bị ho sặc dữ dội với các biểu hiện của suy hô hấp: tím tái, thở rít, co thắt thanh môn và có thể tử vong nếu không được cấp cứu kịp thời.

Sau khi một lượng các chất tiết đường hô hấp, thức ăn... vào phổi, các triệu chứng viêm sẽ xuất hiện như ho khạc đờm vàng, sốt cao, đau ngực, khó thở, làm xét nghiệm máu thấy có bạch cầu, CRP, procalcitonin tăng cao chứng tỏ có nhiễm khuẩn. Chụp x-quang hoặc cắt lớp lồng ngực sẽ thấy hình ảnh phổi tổn thương viêm.

Bên phổi hay bị viêm do rối loạn nuốt là bên phổi phải bởi phế quản gốc phổi phải to hơn, thẳng và dốc hơn bên trái nên dị vật dễ vào hơn. Các triệu chứng của viêm phổi do rối loạn nuốt cũng có thể mờ nhạt do đáp ứng miễn dịch kém ở người già hoặc cũng có thể hết sức nặng nề như viêm phổi áp-xe hóa, viêm phổi có sốc nhiễm khuẩn hoặc gây suy hô hấp nặng do tổn thương lan rộng sang hai bên phổi.

Cách xử lý khi người già ăn uống bị sặc

Người cao tuổi cần khắc phục tình trạng sặc do rối loạn nuốt như tìm dạng thức ăn thích hợp, ví dụ bệnh nhân khó nuốt thức ăn cứng thì chuyển chế độ thức ăn mềm hơn, bệnh nhân hay sặc chất lỏng thì chuyển chế độ ăn đặc… Khi ăn uống, người cao tuổi cần ăn chậm, uống chậm, ăn miếng nhỏ, hớp nước nhỏ và nên dùng ống hút khi uống.

Ăn chậm, uống chậm là một trong 5 thói quen sống chậm quan trọng, giúp người cao tuổi an nhiên tận hưởng cuộc sống mà không lo vấn đề về sức khỏe. (Ảnh: Internet)

Người bị rối loạn nuốt cũng nên chú ý: nghỉ ngơi trước ăn 30 phút; ngồi khi ăn; ăn miếng nhỏ, thức ăn mềm thích hợp; không nói chuyện, xem tivi, đọc báo… làm mất tập trung khi đang ăn. Tránh dùng thuốc an thần, gây ngủ ngoài chỉ định.

Làm rỗng dạ dày bằng các thuốc như erythromycin, motilium... Làm vệ sinh răng miệng thường xuyên để tránh viêm phổi hít phải và hết sức chú ý nếu bệnh nhân đang ăn bị sặc phải biết cách cấp cứu như một hội chứng dị vật thâm nhập đường thở.

Ngoài ra việc lựa chọn thức ăn và những loại sản phẩm nhà làm phù hợp cho người gia cũng là điều tối quan trọng giúp hạn chế tình trạng trên một cách hiệu quả.

Người cao tuổi cần được thăm khám thường xuyên. (Ảnh: Internet)

Hi vọng những thông tin trên đã giúp bạn biết được tác hại cũng như cách xử lý khi người già ăn uống hay bị sặc. Hãy thường xuyên đưa người thân đến thăm khám tổng quát thường xuyên để được chăm sóc sức khỏe tốt nhất nhé!

Đọc thêm Khó thở là dấu hiệu của bệnh gì?